نصب سیستمهای اعلام حریق و دتکتور

نکاتي که بايد در هنگام استفاده از دتکتورهاي دودي رعايت گردد :
الف : دتکتور دود نبايد در مسير کوران هوا نصب گردد .
ب : براي تعيين محل نصب بايد از استاندارد ۵۸۳۹ BS پيروي کرد .
ج : در محلهايي که در حالت عادي دود و بخار وجود دارد مانند موتور خانه و کنار
بويلر از اين دتکتور استفاده نشود 

نکاتي که بايد در هنگام استفاده از دتکتورهاي دودي رعايت گردد :
الف : دتکتور دود نبايد در مسير کوران هوا نصب گردد .
ب : براي تعيين محل نصب بايد از استاندارد ۵۸۳۹ BS پيروي کرد .
ج : در محلهايي که در حالت عادي دود و بخار وجود دارد مانند موتور خانه و کنار
بويلر از اين دتکتور استفاده نشود .
نکته : اسپري خاصي وجود دارد که براي تست دتکتورهاي دودي بکار مي رود و با پاشيدن
آن به سمت دتکتور مي توان از عملکرد صحيح آن مطمئن شد.
۲- دتکتور حرارتي ( Heat Detector ):
اين دتکتورها داراي يک مقاومت حرارتي مي باشد که در اثر حرارت حاصل از حريق مقاومت
آن کم شده و باعث افزايش جريان مي شود و به مرکز کنترل اعلام حريق مي نمايد . نصب
آنها نيز به صورت سقفي و طبق استاندارد ۵۸۳۹ BS مي باشد و در دو نوع ارائه شده اند:

الف. نوع حرارتي ثابت ( FIX ) :

ب : نوع حرارتي افزايشي (Rate Of Rise((ROR) :
در محل هايي که تغييرات دما ناگهاني اتفاق مي افتد ( مانند آشپزخانه ( از اين نوع
دتکتورها استفاده مي شود . اين دتکتورها داراي ولومي براي تنظيم دما مي باشند .
نکته : دتکتورهاي الکترونيکي جديدي ساخته شده اند که هم به صورت دتکتور فيکس و همه
دتکتور افزايشي قابل استفاده هستند و به آنها دتکتورهاي ترکيبي ( Combined) گفته مي شود که نسبت به دو مدل بالا داراي قدرت کشف بالاتري هستند . 

دتکتور مولتي (MULTI) :
اين دتکتورها شامل دو طبقه هستند که يکي به عنوان دتکتورحرارتي و ديگري به عنوان دتکتور دودي عمل مي کند و در محل هاي که هم امکان وجود دود و هم حرارت هست به کارمي روند. ( مانند اتاق هاي بايگاني و کتابخانه ها )

ج – دتکتور شعله اي (Ultra Violet Flame Detector) يا (Infrar Flame)
اين دتکتورها با استفاده ه از سنسور گيرنده اشعه ماورا بنفش شعله آتش يا اشعه مادون قرمز آتش را تشخيص داده و اعلام حريق مي نمايند . زمان پاسخ آنها حدود چند ثانيه مي باشد و آتش را بسيار سريع تشخيص مي دهند. در دو نوع قابل نصب براي فضاي داخلي (Indoor) و فضاي خارجي(Outdoor ) موجود مي باشد و ولتاژ کار آنها ۱۲ الي ۳۰ ولت DC
است زاويه ديد آنها نيز ۱۲۰ درجه مي باشد.
براي تشخيص نشتي گاز و اعلام خطر قبل از به وجود آمدن حريق مخصوصا در محل هاي که از گازهاي سوختني (قابل اشتعال) ( CNG , LPG ) استفاده مي شود اين دتکتورها مورد استفاده قرار مي گيرد. مبناي تشخيص برخي از آنها بوي گاز مي باشد و به صورت ديواري يا سقفي نصب مي شوند. مورد استفاده آن ها در آپارتمان ها ، هتل ها و مراکز صنعتي ميباشد . برخي از انواع اين دتکتورها قادرند در صورت کشف نشتي گاز به يک شير فرمان
بدهند و مسير گاز را ببندند .
نکته : در دتکتورهاي پيشرفته تر تغييرات چگالي گاز توسط مبدل تبديل به جريان ۴ تا۲۰ ميلي آمپر تبديل شده و با يک کابل سه سيمه براي اندازه گيري و کنترل به پانلکنترل مرکزي ارسال مي شود.همچنين سيستمهايي با دتکتور و تابلوي مرکزي مخصوص وجوددارند که ميزان گاز منواکسيدکربن ( CO ) را در محيط تشخيص داده و در صورت کم بودن
غلظت آن يک سيستم تهويه را راه اندازي مي کنند و در صورت زياد بودن غلظت آن در هواي
محيط اعلام خطر مي نمايند مورد استفاده اين دتکتورها در پارکينگ هاي عمومي و درتونلهاي زيرزميني و محل هايي مي باشد که از سوخت هاي منو اکسيد کربن زا مانند زغاليا نفت استفاده مي کنند.
براي نصب يک دتکتور ابتدا بايد پايه آن متناسب با نوع دتکتور نصب شود و سيم کشي رويآن انجام پذيرد سپس دتکتور روي پايه جا زده شود . بر روي پايه دتکتور پيچ هاي اتصال براي تعذيه ورودي – و + و دو پيچ اتصال براي اتصال به دتکتور بعدي و يا مقاومت انتهاي خط ( EOLR ) وجود دارد . همچنين ممکن است يک پيچ اتصال نيز براي منفي چراغ
ريموت انديکاتور ( شرح آن در ادامه مي آيد ) وجود داشته باشد.

تجهيزات اعلام کننده حريق:
براي آگاه کردن ساکنين ساختمان از بروز حريق از وسايل سمعي و بصري خاص سيستم هاياعلام حريق استفاده مي شوند که به سه گروه تقسيم مي گردند .

‍

۱- آژير ( Sounder ) يا زنگ ( Bell ) :
آژيرها وسايل خبري صوتي هستند که هنگام بروز حريق به صدا در مي آيند .ساختمان آن هاالکترونيکي بوده و معمولا پلاريزه ( داراي + و- ( مي باشند . تمام آژيرهاي که در يکساختمان به کار مي روند بايد داراي صداي يکنواخت و يکسان باشند و از همه جايساختمان صداي آژير شنيده شود. نصب آنها به صورت سقفي يا ديواري مي باشد . حداقلصداي آژيربايد ۶۵ دسي بل يا ۵۰ دسي بل بيشتر از صداهاي محيط باشد . مقدار قدرت صدابراي استراحتگاه ها ۷۵ دسي بل مي باشد . معمولا صداي آژيرهاي ساخته شده در فاصله يکمتري حدود ۱۰۰ دسي بل است به همراه بعضي از آژيرهاي يک چراغ فلاشر تعبيه مي شود تادر صورت پر سر و صدا شدن محيط و شنيده نشدن صداي آژير چراغ فلاشر افراد را متوجه بروز حريق بنمايد . تغذيه آژيرها معمولا ۲۴ ولت DC مي باشد و هنگام آلارم جريانحدود ۱۶۰ ميلي آمپر مي کشند ولي در حالت عادي جريان آنها چند ده ميلي آمپراست . درمحيط هاي پر سروصدا ( محيط هاي کارگاهي و صنعتي ( از آژيرهاي موتوردار ( Siren ( استفاده ميشود که فرکانس خروجي ۱۸۰۰- ۱۰۰۰ هرتز دارند و صداي قوي توليد مي کنند .رنگ آژيرها معمولا قرمز مي باشد .

۲ – چراغ هاي نشانگر ( Flasher ) :
اين چراغ ها با نور ثابت يا چشمک زن ( Flash ) و همچنين به صورت ثابت يا گردان
ساخته شده اند و معمولا به رنگ قرمز هستند و در دو محل نصب مي شوند:

الف – در پاگردهاي و راه پله يا در راهروها :
در پاگردهاي راه پله يا در راهروها چراغ هاي فلاشري نصب ميگردند که موازي با آژيرهابسته شده اند وهمراه آژير به کار مي افتند و به آنها چراغ Strobe Light مي گويند .افراد ناشنوا در ساختمان با ديدن نور اين چراغ ها مي توانند متوجه بروز حريق بشونديا در صورت از کار افتادن احتمالي آژيرها اين چراغ ها بروز حريق را مشخص مي کنندبعضي از اين چراغها ممکن است با آژير يکجا باشند. تصوير چند نمونه از آنها را درزير مي بينيد:

ب- در بالاي سر درب واحدها يا اتاق ها :
ممکن است در بعضي مواقع خود زون داراي قسمت هاي متعددي باشد و هنگام بروز حريق نيازبه تشخيص دقيق تر محل حريق داشته باشپم . مثلا در آپارتمان هاي که هر طبقه يک زونمي باشد و خود طبقه داراي چند واحد است و يا در هتل ها که اتاق هاي متعددي در هرطبقه وجود دارد براي تشخيص دقيق محل حريق از چراغ Remote Andicator استفاده مي گردد. اين چراغ بالاي درب هر واحد نصب مي شود و تغذيه مثبت آن از مثبت منبع تغذيه ومنفي آن از پايه مخصوص چراغ ريموت در دتکتورهاي آن واحد مي باشد.اين پايه رويدتکتور با حرف R مشخص مي شود. در صورت وصل کردن دتکتوراين چراغ نيز روشن مي شود .

ج- شستي هاي اعلام حريق ( MCP ) ( Manual Call Point ):
اين شستي ها براي اعلام حريق دستي ساخته شده اند و در دو نوع فشاري معمولي و شيشهاي مي باشند . در هر دو نوع در حالت عادي کنتاکت شستي باز است ( N.O ) و در حالتاعلام حريق يک مقاومت سري با شستي که مقدار آن معمولا ۲۷۰ اهم است در مسير به طورموازي با مقاومت انتهاي خط قرار مي گيرد و مقدار مقاومت معادل به حدود ۳۸۰ اهم ميرسد و جريان افزايش مي يابد و اين از نظر سيستم يعني اعلام حريق . در نوع شيشه ايشستي تحت فشار قرار دارد و با شکسته شدن شيشه آزا د شده و کنتاکت آن بسته مي شود .در انواع معمولي بايد شستي را فشار داد تا کنتاکت آن بسته شود . شستي معمولا دارايسوئيچي براي ري ست ( Reset ) کردن مي باشند تا بعد استفاده از شستي بتوان دوبارهآنرا به حالت عادي برگرددند. محل نصب شستي ها بايد در مسيرهاي خروجي ساختمان و دردسترس و در معرض ديد باشد تا احيانا اشخاص براي به صدا در آوردن سيستم اعلام خطر بهمحل وقوع حريق نزديک نشوند و به سمت خروجي ها بروند . فاصله نصب شستي ها حداکثر ۳۰متر و ارتفاع نصب ۴/۱ متر از کف مي باشد . روي شستي ها کلمه Fire نوشته مي شود و بهرنگ قرمز مي باشند .

کابل کشي سيستم اعلام حريق :
نصب و استقرار تجهيزات سيستم اعلام حريق طبق استاندارد ۵۸۳۹ BS و کابل کشي طبقاستاندارد ۶۲۰۷ BS انجام مي گيرد. به طور کلي مي توان سيم هاي مدار اعلام حريق رابه دو گروه تقسيم کرد و باتوجه به خصوصيات هر گروه کابل مناسب باآن را به کار برد :

گروه ۱ : کابلهاي که بعد از آشکار شدن حريق استفاده نمي شود مانند کابل هايدتکتورها وشستي ها
گرو ۲ : کابلهايي که بعد ازکشف حريق استفاده ميشوند مانند کابلهاي منبع تغذيه وآژيرها و چراغها 

در حالت کلي مي توان براي هر دو گروه کابل ۱/۵ ميلي متر مربع با روپوش و عايقپروتودور به کار برد ولي در مکان هايي که امکان ضربه يا ساييدگي و جويده شدن توسطحيوانات وجود دارد بايد کابل ها را حفاظت مکانيکي کرد. مي توان در مورد سيم هايآژيرها و چراغ ها براي حفاظت آنها را داخل ديوار زير حداقل ۱۲ ميلي متر گچ به صورتتو کار گذاشت . کابلهاي سيستم اعلام حريق بايد جدا از ساير کابل ها سيم کشي شوند .تست کابل ها توسط اهم متر انجام مي شود و در صورت استفاده از مگا اهم سنج بايد تمامتجهيزات اعم از دتکتور- آژير- پانل کنترل و … را از مدار باز کرد تا ولتاژ تستبالا به آنها آسيب نرساند . هنگام کابل کشي نبايد از مسير زون ها انشعاب گرفت .همچنين نبايد از آژير ها هم انشعاب گرفت . کابل کشي سيستم هاي عادي به صورت رادياليا خطي و کابل کشي سيستم هاي هوشمند به صورت حلقوي انجام مي گيرد . در انتهاي مسيرزون ها هميشه يک مقاومت موازي با خط که مقدار آن معمولا ۴/۷ يا ۶/۸ کيلو اهم استمتصل مي کنند يا از واحد انتهاي خط AEOL استفاده مي نمايند .

پانل کنترل (Fire Alarm Control)(FACP) :
اصلي ترين و مهمترين قسمت سيستم اعلام حريق پانل کنترل مي باشد که وظيفه ارتباط بينشستي ها و دتکتورها و وسايل اعلام حريق مانند آژيرها و چراغ ها را به عهده دارد .اين پانل ها به دو نوع آنالوگ و ميکروپروسسوري تقسيم مي شوند . پانل هاي کنترل بايدقادر به تشخيص و اعلام خطاي اتصال کوتاه يا قطعي مدار باشند و همچنين در مواقع قطعي
برق به طور اتوماتيک برق اضطراري را توسط باطري ها به مدار اعمال کنند . پانل هامعمولا داراي امکاناتي نيز براي تست قسمت هاي مختلف مدار مي باشند . از نظر ظرفيتپانل ها را با زون تقسيم بندي ميکنند که معمولا به صورت ۲- ۴- ۸- ۱۶- ۲۴- ۳۲ زونارائه مي شوند . در بعضي از پانل ها مي توان با اضافه کردن کارت هاي الکترونيکي (
Extention card ( تعداد زون ها را فزايش داد . پانل مرکزي بايد در محلي نصب شود کهبه راحتي قابل مشاهده باشد . معمولا در وروديها و محلهايي که ماموران آتش نشانيداخل مي شوند نصب مي گردد . خود مرکز کنترل بايد توسط يک دتکتور دودي حفاظت شود .ارتفاع نصب آن حدود ۸/۱ الي ۲ متر است و بايد محل نصب آنرا از نظر دستکاري افراد
غير مجاز و يا احتمال خرابکاري مورد توجه قرار داد. تعداد دتکتورهاي قابل اتصال بههر زون توسط کارخانه سازنده تعيين مي شود.در زير تصوير ۳ نوع پانل مرکزي عادي راميبينيد:

در سيستم اعلام حريق نحوه ارتباط دتکتورها با پانل مرکزي به اين صورت است که در
مواقع بروز حريق , تحريک دتکتور يا فشار دادن شستي اعلام حريق باعث ايجاد يک اتصال
کوتاه نسبي در مدار مي شود و جريان مدار افزايش مي يابد نه به حدي که به عنوان
اتصال کوتاه کامل شناخته شود و باعث اعلام خطا شود) در نتيجه مرکز کنترل اعلام حريق
مينمايد . مرکز کنترل از طريق مدار الکترونيکي بعد از تشخيص حريق رله هاي مربوطه را
وصل کرده و آژيرها و چراغ هاي اعلام خطر را به کار مي اندازد. قسمت هاي اصلي پانل
کنترل به شرح زير مي باشد :

۱- منبع تغذيه (Power Suply Dmt) (PSU) :
منبع تغذيه يا به صورت ترانس کاهنده به همراه مدار يکسو سازي داخل پانل قرار ميگيرد و يا به صورت واحد مجزا از بيرون پانل به پانل کنترل متصل مي شود . ولتاژخروجي منبع تغذيه معمولا ۲۴ ولت DC و قدرت جريان دهي آن حدود ۲ آمپر است . قدرتجريان دهي منابع تغذيه جداگانه حدود ۳ تا ۶ آمپر است و در دستگاه هاي بزرگ با تعدادZone بالا استفاده مي شود . در مواقع قطع برق منبع تغذيه اضطراري که معمولا عبارتاز ۲ عدد باطري خشک (بدون نياز به سرويس و نگهداري) ۱۲ ولت مي باشد که به طور سريبسته مي شوند تا ۲۴ ولتDC را تامين کنند . در حالت عادي که برق ۲۲۰ ولت وصل استسيستم باطري ها را شارژ کرده و براي مواقع قطعي برق آماده نگه مي دارد وهنگام بروز
قطعي برق به طور اتوماتيک وارد مدار مي شوند بسته به تعداد زونهاي تابلو اصلي درآمپرساعت هاي مختلفي استفاده مي شوند . براي تابلوهاي ۲ زون باطري هاي ۲ آمپر ساعتو براي تابلوهاي ۴ الي ۱۲ زون ۷ آمپرساعت و براي تابلو هاي ۱۲ الي ۲۴ زون باطري ۱۲آمپرساعت مناسب مي باشد . معمولا باطريها در داخل تابلو کنترل قرار مي گيرند. بعداز نصب سيستم بايد باطريها را قبل از اتصال پانل شارژ کرد و سيستم را با باطريهايشارژ شده روشن نمود.

۲ – برد الکترونيکي :
بر روي اين برد فيوزهاي لازم و رله مربوط به مگنت هاي نگهدارنده (Door holder) وجامپرهايي براي تنظيم و قطعات الکترونيکي ديگر وجود دارد . همچنين نشانگرهاي اتصالکوتاه و قطعي مدار و کانکتور توسعه (Aux) و کانکتور اتصال کارت زون روي اين برد وصلاست .

۳ – ترمينالهاي اتصال شامل :
الف : خروجي ولتاژ DC کمکي
ب : خروجي کنتاکت هاي مربوط به رله مگنت نگهدارنده
ج . خروجي براي آژيرها و چراغ ها (معمولا بيش از يک خروجي مي باشد)
د : خروجي براي زون ها (دو ترمينال + و- براي هر زون)
ه : محل اتصال پانل تکرار کننده (شرح در ادامه مي آيد)

۴ – LED هاي نشانگر :
اين LED ها معمولا روي درب تابلو کنترل نصب مي شوند:
الف : LED نشانگر وجود برق شهر
ب : LED نشانگر وجود اشکال در منبع تغذيه
ج : LED مربوط به وجود خطا در زون ( FAULT ) ( به تعداد زونها )
ه : LED مربوط به وجود حريق در زون ( FIRE ) ( به تعداد زونها )
د : LED نشانگر آژير ( Sounder ( که موقع به صدا در آمدن آژير روشن مي شود .
در مدل هاي مختلف ممکن است LED هاي نشانگر ديگري نيز وجود داشته باشند ولي مواردذکرشده در بالا عموما در تمام پانل ها وجود دارند .
۵ – بيزر اشکال داخلي تابلو ( Buzzer ):در مواقع بروز اشکال در مدار داخلي تابلومانند عدم اتصال باطريها به صدا در مي آيد.
۶ – سوئيچ قفل کردن تابلو : براي جلوگيري از خراب کاري و دسترسي افراد غيرمجاز بهتابلو و تنظيمات آن به کار مي رود و روي درب تابلو نصب شده است .
۷ – شستي هاي کنترل : براي تنظيم تابلو به کار مي روند .

تجهيزات تکميلي سيستمهاي اعلام حريق

تکرارگر (Repeater ):
در مواقعي که تکرار علائم اعلام حريق در مکان هاي غير از محل تابلو اصلي مورد نيازباشد از تکرارگرها استفاده مي شود. تکرارگرها داراي LED هاي نشانگر مشابه تابلواصلي مي باشند و به ترمينال هاي تابلو کنترل مرکزي وصل مي شوند. ممکن است بعضيتابلوها امکانات اتصال تکرارگر را نداشته باشند . طرز اتصال آن در دياگرام سيم کشيتابلو اصلي مشخص مي شود .

جداکننده خط (Line Lsolator) :
با استفاده از جدا کننده هاي خط مي توان در صورت بروز عيب در مدار قسمت معيوب را ازقسمت سالم مدار جدا کرده و بعد از رفع عييب دوباره اتصال کامل مدار را برقرار نمود
.

مگنت نگهدارنده ( Door Holder ) :
بر روي درهاي معيني جهت جلوگيري از گسترش آتش در حين آتش سوزي نصب مي شود و در صورتبروز حريق از باز ماندن در جلوگيري مي کنند . طبق استاندارد تغذيه آن بايد از منبع۲۴ ولت جداگانه انجام مي گيرد نه از برق ۲۴ ولت تابلو چون مصرف آن ها بالاست .
سيستم هاي صوتي اعلام خطر :
اين سيستم ها در دو نوع عادي و هوشمند ساخته شده اند و قادرند به طور اتوماتيک يادستي در مواقع بروز حريق پيام اعلام خطر را از بلند گوهاي مربوطه پخش نمايند .

سيستم هاي تلفن اضطراري :
اين سيستم ها داراي يک پانل تلفن اصلي و گوشي هايي مي باشند که در محل هاي مورد نظرنصب مي شوند . هنگام خطر مي توان با استفاده از گوشي ها به مرکز تلفن خبر داد يامرکز تلفن مي تواند به هر کدام از گوشي ها زنگ بزند. ارتباط بين گوشي ها نيز ميتواند از طريق پانل اصلي تلفن برقرار باشد . تصوير يک گوشي تلفن اضطراري و دو نمونهپانل اصلي اين سيستمها را مشاهده مينماييد:

ماژول هاي رابط (Interface Module):
در سيستم هاي هوشمند استفاده مي شوند و براي ارتباط و شناسايي اجزاي قابل آدرس دهيسيستم به کار مي رود .چند نمونه ازآنها را در زير مشاهده مي کنيد:

(Active End Of Line Unit (AEOL:
در انتهاي خط سيستم هاي اعلام حريق نصب مي گردد و با کمک آن مي توان دتکتورهاي عادي(غير قابل آدرس دهي) را به سيستم هاي اعلام حريق هوشمند وصل کرد .

برنامه ريزي دستي ( Handle Programmer ) :
براي برنامه ريزي اجزاي سيستم هاي اعلام حريق هوشمند استفاده مي شود .ابزارهايديگري نيز مانند تست کننده مسير ( Loop Tester ) و برد رله هاي کمکي و اسپليتر زنگو … وجود دارد که در سيستم هاي اعلام حريق در صورت نياز استفاده مي شوند .درادامه نحوه سيم بندي چند نوع تابلوي مرکزي اعلام حريق به عنوان نمونه آورده شده استو نحوه نصب و سيم کشي پانل کنترل عادي مدل ACT آرياک به طور کامل بيان شده است.

دستگاههاي مدل ACT 2الي۲۴ زون :
پانل اصلي اين دستگاه که شکل آن در زير مشاهده مي شود شامل قسمت هاي زير است :
الف : قسمتهاي است که روي درب تابلو قرار دارند :
۱ شستي ( Reset / Resound / Test Zone Lamp ) : براي دوباره راه اندازي کردن تابلواصلي مي باشد.
۲ شستي (Silence Alarms Sounders ) : براي ساکت کردن صداي بوق تابلو و آژير ميباشد.
۳ شستي (Silence Fault Sounders ) : براي ساکت کردن بيزر داخلي تابلو مي باشد.
۴ شستي ( Evacuate ) : براي به صدا در آوردن آژير به صورت دستي مي باشد .
– لامپ Sounder Fault : زمانيکه اين لامپ روشن مي شود به معني اين است که ايراد واشکال در مدار آژيرهاي سيستم ايجاد شده است .
– لامپ Battery / Power Supply Fault : زماني که اين چراغ روشن مي شود به معناي ايناست که برق ورودي سيستم (۲۴ DC OR 220 AC) دچار اشکال شده است .
– لامپ Mains On : به معناي اين است که تابلو روشن است و اگر فقط اين لامپ روشنباشد يعني تابلو در حالت نرمال مي باشد .
لامپ Fire براي هر زون : در مواقع اعلام حريق لامپ زون مربوطه روشن مي شود .
لامپ Fault . هرگاه خطايي اعم از اتصال کوتاه يا قطعي در زون اتفاق بيفتد روشن ميشود .
۵ سوئيچ : براي قفل کردن شستي هاي کنترلي به کار مي رود .
توجه : در حاليکه تابلو نرمال است فقط بايد لامپ Mains On روشن باشد .

قسمتهايي که داخل تابلو قرار دارند :
۱ – فيوزها
۲- کانکتورها
۳- ترمينال ها
۴- منبع تغذيه (باطري و ترانس)
۵- جامپرها
۶- LED هاي نشانگر اتصال کوتاه و قطعي در زون
۷- پيچ اتصال زمين
۹- رله مگنت نگهدارنده
تمامي قسمت هاي فوق غير از باطري و ترانس و رله مگنت نگهدارنده روي برد الکترونيکي
نصب شده اند.

نصب اوليه :

کابل کشي و حصول اطمينان از تطابق آن با استاندارد ۵۸۳۹ BS :
• ابتدا موقعيت کليه قسمت ها را با نقشه چک کنيد .
• کابل کشي را مطابق با نقشه انجام دهيد .
• بعد از کابل کشي دتکتورهاي حرارتي و دود ، شستي ها و آژير هاي اعلام خطر را نصب
کنيد .
• دستگاه مرکز کنترل را طبق دستورالعملهاي آزمايش مرکز کنترل آزمايش کنيد .
• بعد از بازکردن درب جلوي دستگاه به شرح زير، جعبه اصلي دستگاه را در محل مناسب
نصب نماييد.
• پيچ اتصال ارت روي برد اصلي دستگاه را شل کرده و کابلشو را از زير آن جدا کنيد.
• سوکت PL3 را با دقت از محل اتصال آن جدا کنيد .
• لولا هاي درب دستگاه را از شيارهاي مربوطه آن از جعبه اصلي جدا کنيد .
• جعبه اصلي دستگاه را با استفاده از ۴ عدد سوراخ نصب ، به ديوار پيچ کنيد .

• کابل برق ۲۲۰ ولت را از سوراخ هاي بالاي جعبه وارد کنيد . ورودي برق ۲۲۰ ولت و
سيم کشي آن بايستي طبق قوانين رايج سيم بندي IEEE و استاندارد BS5839 انجام شوند .
تا زماني که سيم بندي امتحان نشده است هيچ دتکتوري يا آژيري را متصل نکنيد. اغلب
روي پايه دتکتور هنگامي که دتکتور روي آن نباشد مدار سيم کشي را باز مي کنند ، جهت
آزمايش سيم کشي بايستي ارتباط مدار باز سيم کشي را بر روي پايه دتکتور کامل نمود.
• سيم هاي ورودي را قبل از آزمايش کامل دستگاه به ترمينال هاي آن وصل نکنيد.
• دتکتورها را تا تمام کارهاي ساختماني ( که امکان وجود گرد و غبار مي باشد ) ، از
پايه هاي آن خارج کنيد تا به دليل ورود گرد و غبار به داخل آن ها باعث ايجاد آژير
مزاحم نشود

۲ – نقشه اتصال ترمينال ها :

۳ – نصب تکميلي :
هنگامي که کليه کارهاي ساختماني تمام شده و هيچ گرد و غباري وجود ندارد .
• مطمئن شويد که برق ۲۲۰ ولت دستگاه قطع مي باشد .
• براي جلوگيري از وارد شدن صدمه به دستگاه در هنگام اتصال سيم ها باطريها را ازداخل دستگاه برداريد . بعد از آزمايش کردن سيم بندي دستگاه مقاومت هاي انتهاي خط رااز ترمينال دستگاه باز کرده و آنها را به ترمينال هاي آخرين دتکتور و آخرين آژير هرمدار وصل کنيد.
(مي تو انيد قبل از بازکردن مقاومت هاي متصل به ترمينالهاي دستگاه از مقاومت هايداخل زيپ همراه دستگاه براي اتصال به آخرين دتکتور و آژير استفاده نماييد و پس ازاتمام تست ، مقاومت هاي داخل دستگاه را براي استفاده هاي بعدي نگهداري نماييد.)
• سپس کليه آژيرها و دتکتورها را وصل کنيد .
• کامل بودن مدار سيم کشي را به وسيله يک اهم متر چک کنيد.
• مطمئن شويد که به هر شستي مقاومت ۴۷۰ اهم متصل باشد ، درغير اين صورت به جاي حالتاعلام حريق نشانگر اشکال مداراتصال کوتاه روشن خواهد شد . ( داخل شستي هاي اعلامحريق آرياک ، مقاومت تعبيه شده است)
تذکر : هنگام متصل بودن هرگونه وسيله الکترونيکي، سيستم را به وسيله مگااهم سنجآزمايش نکنيد .
• زماني که مطمئن شديد که کليه اتصالات محکم مي باشند و عايق روي سيم ها سالم ميباشند درب جلوي دستگاه را در جاي خود قرار دهيد ، باطري ها را در داخل دستگاه قرارداده و سيم آن را متصل کنيد و برق دستگاه را نيز متصل کنيد حال مي توانيد دستگاهرا به طور کامل و عملي تست نماييد .
توجه : کليه دستگاهها فضاي لازم را براي قرار دادن دو باطري ۷ آمپر ساعت دارا
هستند.

۴- آزمايش مرکز کنترل :
مرکز کنترل را قبل از متصل کردن نيز مي توان امتحان کرد .
• ابتدا مطمئن شويد که مقاومت هاي انتهاي خط در جاي خود در ترمينال قرار دارند .
• دو باطري ۱۲ ولت حداقل ۶/۲ آمپرساعت (براي ۲ زون ACT-2) و حداقل ۷ آمپرساعت (براي۴ الي ۱۴ زون ACT-4-14) در قسمت پايين کابينت قرار دهيد و آنها را به وسيله سيمرابط به صورت سري متصل کنيد . باطري ها را نيز به وسيله سيم هاي سياه و قرمز مربوطهمتصل به برد اصلي ، به دستگاه متصل کنيد . سيم قرمز مثبت و سيم سياه منفي است .نشانگر اشکال تغذيه (PoweI Supply Fault) روشن شده و بازر به صدا در خواهد آمد (توجه داشته باشيد که اتصال اشتباه باطري فيوز باطري را مي سوزاند و يا ممکن است بهدستگاه آسيب برساند . ( ورودي ۲۲۰ ولت را به برق وصل کنيد در اين حالت چراغ MainsOn روشن مي شود و در صورتيکه باطري ها خالي نباشد چراغ نشانگر اشکال تغذيه خاموششده و بازر ساکت مي شود . اگر باطري ها کاملا خالي و يا نامرغوب باشند چراغ اشکالتغذيه کماکان روشن مي ماند اما بهتر است که با باطري جديد شارژ شده امتحان شود .

سوئيچ دو حالت نرمال :
• فقط چراغ Mains On روشن است، آژيرها ساکت هستند و دکمه هاي فشاري نيز عمل نميکند.سوئيچ را در حالت Arm Controls قرار دهيد :

• دکمه هاي فشاري فعال مي شوند و شخص مجاز مي تواند از آنها استفاده کند . چرخاندنسوئيچ تاثير ديگري روي دستگاه نمي گذارد.
• دکمه Test Zone Lamp/Resound/Reset را فشار دهيد. زمانيکه دکمه فشار داده مي شودچراغ هاي Fire و Fault روشن خواهند شد و بازر به صدا در خواهد آمد. چراغ هاي PowerSupply Fault / Battery و Sounder Fault روشن نخواهد شد.
آزمايش مدار نمايشگر و وضعيت تغذيه :
• برق ۲۲۰ ولت را قطع کنيد ، بعد از چند ثانيه چراغ Power Supply Fault روشن خواهدشد در اين حالت چراغ Mains On خاموش شده و بازر به صدا در خواهد آمد . دکمه SilenceFault Sounders را فشار دهيد ، بازر خاموش مي شود ولي چراغ Power Supply Fault روشنشده و بازر به صدا در مي آيد . باطري را دوباره وصل کنيد , پس از مدت کوتاهي دستگاهبه حالت عادي بر مي گردد و بازر خاموش مي شود (فقط چراغ سبز رنگ Mains On روشن مي
باشد).

توجه :
۱- اين آزمايشات بايستي با باطريهاي نو و پر انجاه گيرند . باطري هاي نامرغوب باعث
اعلام اشکال مي گردند حتي اگر شارژ شوند .

۲- چنانچه باطريها خوب ولي خالي استفاده کنيد نشانگر اشکال منبع تغذيه تا زمانيکه
باطري ها به انداره کافي شارژ نشوند روشن مي ماند .

آزمايش کردن مدار کنترل آژير :
ابتدا اطمينان حاصل کنيد که مقاومت هاي انتهاي خط (با کد رنگ آبي , خاکستري , قرمز
, طلائي يا نقره اي) بين ترمينال هاي ( ۵ = ۶ و ۷ =۸ ) قرار گرفته باشند .
• ترمينال هاي ۵ و ۶ را اتصال کوتاه کنيد و به همين وضعيت نگهداريد ، چراغ SounderFault روشن خواهد شد و بازر به صدا در خواهد آمد. دکمهSilence Fault را فشار دهيددر نتيجه بازر خاموش خواهد شد اما چراغ Sounder Fault روشن مي ماند.اتصال کوتاه رابرداريد تا دستگاه به حالت نرمال برگردد .اين آزمايش را با مدار باز کردن ترمينالهاي ۷ و ۸ براي مدار ديگر آژير تکرار کنيد.

آزمايش مدار کنترل دتکتور :
ابتدا اطمينان حاصل کنيد که مقاومت هاي انتهاي خط ( با کد رنگ آبي ، خاکستري ، قرمز طلائي يا نقره اي ( بين هر جفت ترمينالهاي دتکتور (۹ و ۱۰- ۱۱ و ۱۲ و غيره) قرارگرفته باشد .
حالتهاي مدار به ۴ وضعيت ذيل مي باشد .
۱ – حالت نرمال : جريان کنترل مسيرهاي زون از طريق مقاومت انتهاي خط برقرار است
۲ – تکتورها و شستي ها به صورت موازي به سيم هاي مدار زون ها متصل شده اند .
۳ – اشکال مدار باز : سيم بندي در بعضي نقاط قطع مي باشد و جريان کنترل عبور نمي
کند .
۴ – اشکال اتصال کوتاه : در بعضي از نقاط مدار اتصال کوتاه به وجود آمده که باعث
عبور جريان کنترل بيش از حد مي شود .
۵ – وضعيت حريق : اتصال کوتاه نسبي به وجود آمده که باعث ازدياد جريان کنترل ميگردد ولي نه به اندازه اي که باعث اعلام اشکال اتصال کوتاه گردد . اکثر دتکتورهايدود وقتي فعال مي شوند اتصال کوتاه نسبي به وجود مي آورند در حاليکه شستي هاي اعلامحريق و دتکتورهاي حرارتي ساده براي به وجود آوردن اتصال کوتاه نسبي به مقاوت ۲۷۰
اهم (کد رنگ زرد ، بنفش ، قهوه اي ، طلائي يا نقره اي) که به صورت سري وصل شود ،نياز دارند .

اشکال مدار باز :
• با برداشتن يکي از پايه هاي مقاوت انتهاي خط از روي ترمينالهاي ۹ و۱۰، مداردتکتورها را باز کنيد . چراغ Fault/Zone روشن شده و بازر به صدا در مي آيد . داخلمرکز کنترل چراغ ZISO , Gen Fault روشن مي شوند .
• دکمه Silence Fault Sounder را فشار دهيد ، بازر خاموش مي شود ، اما چراغها روشنمي مانند . مدار را به حالت اول خود برگردانيد تا دستگاه نيز به حالت نرمال برگردد
.اين آزمايش را براي مدار ديگر دتکتورها با باز کردن ترمينالهاي ۱۱ و ۱۲ و غيرهامتحان کنيد .
اشکال اتصال کوتاه :
• ترمينال هاي ۹ و ۱۰ را به يکديگر اتصال دهيد و در اين حالت نگه دار يد . چراغFAULT / ZONE روشن شده و بازر به صدا در مي آيد . داخل مرکز کنترل چراغ Zis s و GENFAULT روشن مي شوند.
• دکمه Silence Fault Sounder را فشار دهيد بازر خاموش مي شود، اما چراغها روشن ميماند . اتصال کوتاه را برداريد تا دستگاه به حالت نرمال برگردد . اين آزمايش رابراي مدار ديگر دتکتورها با اتصال کوتاه کردن ترمينال هاي ۱۱ و ۱۲ و غيره تکرارکنيد .
حالت اعلام حريق :
يک مقاومت ۲۷۰ اهم ( با کد رنگ زرد ، بنفش ، قهوه اي ، طلائي يا قهوه اي ) را بينترمينال هاي ۱۱ و ۱۲ قرار دهيد .
• رله خروجي آژير عمل مي کند ، چراغ Zone 1 Fire چشمک مي زند ، حال دستگاه در وضعيتاعلام حريق مي ماند . دکمهSilence Alarm Sounder را فشار دهيد ، رله خروجي آژير بهحالت اول برگشته و چراغ Zone 1 Fire از حالت چشمک زدن به حالت ثابت برمي گردد وبازر به صدا در مي آيد . دکمه Reset / Resound / Test Zone Lamp را فشار دهيد ،
دستگاه دوباره به وضعيت اعلام حريق برمي گردد . مقاومت ۴۷۰ اهم را از روي ترمينالها۹ و ۱۰ برداريد . ابتدا دکمهSilence Alarm Sounder و سپس Reset / Resound / TestZone Lamp را فشار دهيد دستگاه به حالت نرمال بر مي گردد .
• با متصل کردن يک مقاومت ۴۷۰ اهم مابين ترمينالهاي ۱۱ و ۱۲ و غيره اين را برايمدار ديگر دتکتورها امتحان کنيد .
توجه :
۱- فشار دادن دکمه Reset / Resound / Test Zone Lamp زمانيکه دستگاه درحالت اعلامحريق مي باشد ( زمانيکه Fire چشمک مي زند) تاثيري ندارد.

۲- زمانيکه آژيرهاي اعلام حريق خاموش مي شوند ( چراغ Fire ثابت روشن است ( بازرروشن مي شود و نمي توان آنها را خاموش کرد. ) (Silence)

۳- ري ست کردن دستگاه در وضعيت قطع آژير ها (Silence) هنگامي که حالت حريق وجوددارد دوباره باعث راه اندازي آژيرها مي گردد .

آخرين تست :
• دکمه Evacuate را فشار دهيد . رله خروجي آژيرها عمل مي کند تا آژيرها را راهاندازي کند .
• در صورت تمايل مي توان اين آزمايشات را با وصل کردن يک آژير ، دتکتور دود ، شستياعلام حريق و مقاومت انتهاي خط به ترمينالهاي مربوطه انجام داد .

امکانات فرعي :

امکان آزمايش مهندسي (آزمايش NON- LATCH) :
• اين سري دستگاه ها داراي امکاناتي هستند که شستي هاي اعلام حريق ، دتکتور وآژيرها آزمايش شوند و به صورت اتوماتيک به حالت اوليه خود برگردند . جهت انجام اينآزمايش جامپر ENG ( داخل مرکز کنترل) را از موقعيت پايين به بالا جابه جا کنيد .LED مربوطه روشن مي شود و بازر به صدا در مي آيد که آن را نمي توان خاموش کرد .
• حال اگر شرايط اعلام حريق بوجود آيد آژير حدود نيم ثانيه به صدا در ميايد و قبلاز اينکه دوباره به صدا درآيد سه ثانيه خاموش مي شود . اين عمل تا زمانيکه دود داخلدتکتور باشد يا شستي به حالت عادي برنگردد ادامه مي يابد . پس از اتمام آزمايشجامپر را در موقعيت اوليه خود قرار دهيد .

خارج کردن زون از مدار (ايزوله کردن زون) :
• چنانچه لازم باشد زون ها را به وسيله قرار دادن جامپر آن (Z2 ISO , Z1 ISO) درموقعيت بالا مي توان از مدار خاج کرد . LED مربوطه و چراغ FAULT زون مربوطه جهتنشان دادن از مدار خارج شده زون روشن خواهد شد ، بازر به صدا در خواهد آمد و آن رامي توان خاموش کرد. زمانيکه آزمايش کامل شد جامپر را به حالت اول برگردانيد .

• در کنار LED هاي اشکال مدار باز ( O ) و اتصال کوتاه ( S ) براي هر زون يک مقاومتجامپر ( صفر اهم ) با علامت Z2S يا Z1S وجود دارد .قطع کردن اين جامپر مدار نشانگر اتصال کوتاه را از کار مي اندازد که امکان استفادهاز دستگاه را براي شستي هاي اعلام حريق که مقاومت ۴۷۰ اهم ندارند فراهم مي سازند .
توجه : استفاده از روش فوق توصيه نمي گردد زيرا بروز اتصالي در سيم کشي ها باعثاعلام حريق مي شود .

چراغ اشکال عمومي (GENERAL FAULT LIGHT) :
• در صورت بروز هر گونه اشکال اين چراغ روشن مي شود .
• اين چراغ در زمانهاي مختلفي روشن مي شود و به عملکرد عادي مرکز کنترل بستگي
ندارد.
براي نمايش اشکالاتي که از اين طريق کانکتور توسعه PL2 پديد مي آيد به کار مي رود .

عيب يابي:
هشدار: هنگاميکه درب جلوي دستگاه باز مي شود برق ۲۲۰ ولت را قطع کنيد .

اشکالاتي که ممکن است بروز کند:

۱- شستي هاي اعلام حريق و دتکتور هاي حرارتي ساده به جاي اعلام وضعيت حريق باعث
اعلام اشکال مي شوند:
مقاومت ۴۷۰ اهم در داخل شستي اعلام حريق يا دتکتور حرارتي ساده نصب نگرديده است.طبق استاندارد BS5839 از اول ژانويه ۱۹۹۰ بايستي يک مقاومت ۴۷۰ اهم ( با کد رنگ زرد بنفش، قهوه اي، طلايي يا نقره اي) در داخل شستي هاي اعلام حريق و دتکتورهايحرارتي ساده به صورت سري نصب شود.

۲ – بازر به صدا در مي آيد :
هيچگونه نشانگر اشکال روشن نمي شود و با دکمه SOUNDERS FAULT نيز قطع نمي شود :کنترل کنيد که جامپر آزمايش مهندسي (ENG) در موقعيت بالا قرار نداشته باشد. آن رادر موقعيت پايين قرار دهيد تا بازر خاموش شود و چراغ مربوط به آزمايش مهندسي (کنارجامپر مربوطه) خاموش شود .

۳ – اشکال تغذيه (POWER FAULT) :
• آيا چراغ سبز MAINS ON روشن است؟ درغير اينصورت تغذيه ۲۲۰ و فيوز آن را کنترل
کنيد.
• سيم هاي باطري را چک کنيد ( بايد سيم قرمز رنگ به ترمينال مثبت باطري و سيم سياه
رنگ به ترمينال منفي باطري وصل باشد) . اگر سيم هاي باطري اشتباه متصل شوند، فيوز
باطري خواهد سوخت که باعث روشن شدن نشانگر اشکال تغذيه مي گردد .
• کنترل کنيد که دو باطري ۱۲ ولت با آمپرساعت مناسب به صورت سري به سيستم وصل مي
باشند.
• کنترل کنيد که کانکتورها درست به بردها متصل شده باشند .
• کنترل کنيد که سيم هاي ترانس درست داخل ترمينال قرار گرفته باشد .
• چنانچه چراغ هاي MAINS ON و POWER SUPPLY FAULT هنوز روشن هستند باطري ها را عوض
کنيد .

۴ – اشکال اعلام حريق (FIRE FAULT) :
• مدار زوني را که باعث ايجاد اشکال شده است از ترمينال جدا کرده و مقاومت صحيحانتهاي خط ( با کد رنگ آبي ، خاکستري , قرمز , طلايي يا نقره اي ( را به جاي آنقرار دهيد.
• سوئيچ را در حالت ARM قرار دهيد . دکمه Silence و سپس دکمه RESET را فشار دهيد.در صورت رفع شدن اشکال اعلام حريق سيم بندي را چک کنيد . چنانچه وضعيت اعلام حريقادامه يافت و اشکال برطرف نگرديد با فروشده تماس بگيريد .

۵ – اشکال زون ( ZONE FAULT ) :
• مدار زوني را که باعث ايجاد اشکال شده از ترمينال جدا کرده و مقاومت صحيح انتهايخط ( با کد رنگ . آبي ، خاکستري ، قرمز ، طلائي يا نقره اي ( را به جاي آن قراردهيد در صورت رفع شدن اشکال زون ، سيم بندي را چک کنيد.دتکتور وسيم بندي را مجدداچک کنيد .
• جامپر خارج شدن زون از مدار ( ISO ) را چک کنيد که در موقعيت بالا قرار نداشته
باشد.

۶ – اشکال آژيرها (SOUNDER FAULT) :
• فيوزهاي خروجي آژير F3 و F4 و فيوز خروجي کمکي ( AUX (F1 را که بر روي برد اصليقرار دارند آزمايش کرده و در صورت سوخته بودن آنها را تعويض کنيد) فيوز ۲۰ ميليمتري۱ آمپر)
• کنترل کنيد که مقاومت انتهاي خط ( ۶۸۰۰ اهم قرمز ، بنفش ، طلائي يا نقره اي ( وصلشده باشد . مدار آژير مربوطه را از ترمينال جدا کرده و خط مقاومت انتهاي خط را بهجاي آن قرار دهيد .
• در صورت رفع شدن اشکال آژير ، سيم بندي را چک کنيد سوئيچ را در حالت ARM قرارداده و دکمه RESET را دوباره فشار دهيد.

۷ – دگمه هاي عمل نمي کنند :
• سوئيچ را در حالت ARM قرار دهيد . دکمه Silence و سپس RESET را فشار دهيد. اگرخطا باقي ماند کانکتور اتصال سوئيچ به برد را کنترل کنيد. اگر مشکل برطرف نشد بافروشنده تماس بگيريد.

بازديد سيستم :
بازديد روزانه :
• ابتدا کنترل کنيد که چراغ سبز رنگ MAINS ON روشن باشد . همچنين هيچ چراغ ديگر ياآژيري روشن نباشد . هرگونه اشکال را به سرويسکار مربوطه گزارش دهيد و در فرم ثبتوقايع ثبت کنيد .

بازديد هفتگي :
• سوئيچ را در حالت ARM CONTROLS قرار دهيد و دکمه Reset / Resound / Test ZoneLamp را فشار دهيد .
• کنترل کنيد که چراغ زون ها روشن مي شود و بازر کار مي کند . شستي اعلام حريق ياسنسوري را فعال کنيد تا اعلام حريق آزمايش شود ، عملکرد آژيرها را کنترل کنيد .دستگاه را با فشار دادن دکمهSilence و سپس Reset / Resound / Test Zone Lamp را بهحالت اوليه برگرد انيد ( براي انجام اين آزمايش به دو نفر نياز مي باشد ( .
• هر هفته يک زون مختلف و همچنين شستي و يا سنسور متفاوتي را امتحان کنيد .. بدينترتيب به صورت دوره اي کليه شستي ها و سنسورها را امتحان کرده ايد .
• توصيه مي شود نقشه اي از ساختمان در مورد جزئيات مربوطه به محل استقرار شستي هاوسنسورها در دسترس داشته باشيد.
• کليه شستي ها و سنسورها را کنترل کنيد تا مطمئن شويد همگي آنها در دسترس مي باشد.
بازديد فصلي :
• گزارشات قبلي را مطالعه کنيد و چک کنيد که اشکالات قبلي به صورت صحيح برطرف شدهباشند.
• باطري و اتصالات آن را بازديد کنيد . مانند بازدبد هفتگي در هر زون يک سنسور و يا
شستي را فعال کنيد تا اعلام حريق را آزمايش کنيد . برق ۲۲۰ ولت را قطع کرده و
قابليت باطري براي تغذيه آژيرها را کنترل کنيد .
بازديد سالانه :
• همانند بازديد هفتگي و فصلي عمل کرده ولي کليه دتکتورها ، شستي هاي اعلام حريق ،آژيرها و تجهيزات کمکي را براي عملکرد صحيح کنترل کنيد .
هر دو يا سه سال يک بار :
• براي حصول اطمينان از عملکرد صحيح و عدم وجود آژيرمزاحم دتکتور دود را تميز کنيد.
هر پنچ سال يک بار :
• باطري هاي خشک را تعويض کنيد